آزمایش پایش کبد و درمان کنترل بیماری‌ها

آزمایش پایش کبد از جمله ازمایش‌هایی است که عملکرد کبد را مورد بررسی قرار می‌دهد و از آن طریق امکان تشخیص بیماری‌های کبدی قابل تشخیص خواهند بود.

آزمایش‌هایی نظیر آزمایش پایش کبد در کنار آزمایش قند، چربی خون، آزمایش پایش کلیه‌ها، سلامت قلب از جمله مواردی هستند که در طول چکاپ سلامت آقایان و بانوان و افراد سالمند انجام می‌شود و از آن طریق مواردی نظیر دیابت، ریشه بروز چاقی، کد چرب و موارد دیگر قابل تشخیص خواهد بود. با توجه به این موضوع به افراد توصیه می‌شود تا آزمایش‌های مربوط به چکاپ سلامتی را انجام دهند و از آن طریق اطلاعی دقیق از وضعیت سلامت خود پیدا کنند.

آزمایش پایش کبد که با عنوان آزمایش عملکرد کبد (به انگلیسی: Liver Function Test)  نیز شناخته می‌شود، یک تست قابل انجام در آزمایشگاه‌های مجهز است که از آن طریق فعالیت‌های شیمیایی کبد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

این آزمایش با اندازه‌گیری فاکتورهایی نظیر سطح پروتئین‌ها، آنزیم‌های کبدی، بیلیروبین در خون امکان تشخیص سطح سلامت کبد را فراهم می‌آورد. در صورت تشخیص بیماری از طریق این آزمایش، پزشک‌های متخصص می‌توانند روش‌های درمانی مختلفی را بسته به شرایط سنی، جنسیتی و موارد دیگر در مورد بیمار تجویز کنند.

موارد قابل تشخیص در   تست های کبدی:

نتیجه حاصل از انجام آزمایش پایش کبد اطلاعاتی ویژه را در اختیار پزشک‌ها و متخصصین می‌گذارد و از آن طریق می‌توان چندین موارد را از طریق آن تشخیص داد. این موارد قابل تشخیص از طریق تست پایش کبد شامل موارد زیر می‌شوند:

• بررسی وجود علائم اختلال در کبد
• بررسی سطح تری گلیسیرید
• تشخیص ابتلا به دیابت
• تشخیص ابتلای فرد به فشار خون یا کم خونی
• بررسی وضعیت کیسه صفرا و بیماری‌های ناشی از آن
• تشخیص ابتلا به عفونت‌های کبدی نظیر هپاتیت B‌ و هپاتیت C
• امکان تشخیص وضعیت افرادی که بیماری‌های کبدی دارند و میزان پاسخگویی روش‌های درمانی مختلف بر آن‌ها
• بررسی وضعیت کبد در زمینه‌ی عوارض جانبی دریافت برخی از داروها 
• تشخیص آسیب‌های ناشی از مصرف بیش از اندازه الکل و دیگر موادی که به کبد آسیب می‌رسانند.
• ترانس آمیناز آلانین بالاALT
• آسپارتات آمینوترانسفراز AST
• آلکالن فسفاتاز ALP
• آلبومین
• بیلی روبین

آزمایش‌های ALT و AST که بخشی از آزمایش پایش کبد به حساب می‌اید، امکان اندازه‌گیری آنزیم‌های آزاد شده در پاسخ به آسیب‌ها یا بیماری‌ها از کبد را فراهم می‌آورد. علاوه بر این با انجام تست ALP می‌توان امکان ارزیابی مجاری صفراوی کبد را داشت و از آن طریق به تشخیص بیماری کیسه صفرا پرداخت.

در صورتی که نتیجه‌ی حاصل از آزمایش پایش کبد نشان‌دهنده‌ی بروز مشکلاتی ویژه و همراه با نتایج غیرعادی باشد، هر یک از آزمایش‌های زیرشاخه‌ی آن قابل پیگیری بوده و می‌توان از طریق آن علت ناهنجاری‌های ایجاد شده را تشخیص داد.

انواع آزمایش پایش کبد

آزمایش پایش کبد شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌ها می‌شود که از طریق آن‌ها می‌توان با استفاده از اندازه‌گیری آنزیم‌ها و پروتئین‌های خاص در خون به وجود ناهنجاری یا بیماری‌ها در کبد پی برد. تشخیص میزان غیرطبیعی هر یک از فاکتورهای اندازه‌گیری شده در نمونه خون دریاتی می‌تواند نشان از بروز مشکلاتی ویژه در کبد باشد. در این میان، تست‌های مختلفی روی نمونه خون دریافت شده در جریان این تست انجام می‌شود تا به طور دقیق از مشخصه‌های مربوط به فعالیت‌های کبدی آگاه شد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش آلانین ترانس آمیناز که با عنوان ALT نیز شناخته می‌شود و از آن برای متابولیزه کردن پروتئین توسط بدن استفاده می‌شود. در صورتی که کبد فرد مورد آزمایش آسیب دیده باشد یا عملکرد درست خود را نداشته باشد، ALT در بدن آزاد می‌شود و سطح آن را در خون افزایش می‌دهد. در نتیجه این موضوع می‌توان از تشخیص حد طبیعی آن در خون آسیب‌های کبدی را شناسایی کرد.
• تست آسپارتات آمینوترانسفراز که با عنوان AST نیز شناخته می‌شود،از جمله موارد مهم در آزمایش پایش کبد است که میزان آنزیمی به همین نام را اندازه گیری می‌کند. آنزیم AST در قسمت‌هایی از بدن شامل قلب، کبد و عضلات یافت می‌شود. از آنجایی که این آنزیم در قسمت‌های مختلفی از بدن یافت می‌شود به تنهایی نمی‌تواند اختلالات کبدی را تشخیص دهد و به همین دلیل معمولا همراه با آزمایش ALT انجام می‌شود. در صورتی که کبد با آسیب‌های خاصی همراه باشد، AST ممکن است در خون آزاد شود. وجود AST در خون می‌تواند نشانه‌ای از آسب به کبد یا عضلات باشد. دامنه AST در بزرگسالان باید IU / L 40 باشد. البته این فاکتور ممکن است در نوزادان و کودکان بیشتر باشد.
• تست آلکالین فسفاتاز که به عنوان ALP نیز شناخته می‌شود آنزیمی به همین نام را اندازه‌گیری می‌کند. این آنزیم در استخوان‌ها، مجاری صفراوی و کبد یافت می‌شود. تست ALP نیز همانند تست AST همراه با تست‌های دیگر انجام می‌شود که معمولا مواردی نظیر التهاب در کبد، مجاری صفراوی و بیماری‌های استخوانی را تشخیص می‌دهد. گفتنی است که سطح ALP ممکن است در کودکان و نوجوانان بیشتر از بزرگسالان باشد که این موضوع به رشد استخوان‌های آن‌ها مربوط است. علاوه بر این زنان باردار سطح ALP بیشتری دارند. با این حال سطح ALP در بدن بزرگسالان معمولا IU / L 120 است.