غده تیروئید یکی از مهم ترین غدد موجود در بدن انسان است. این غده هورمون های زیادی تولید کرده و وارد جریان خون می کند. هر یک از این هورمون ها، وظیفه مهمی برعهده دارند. کم یا زیاد شدن هر یک از آن ها، ناشی از اختلال در عملکرد غده تیروئید است. در این مطلب در مورد غده تیروئید و علائم نارسایی غده تیروئید و همچنین تاثیر تغذیه بر آن توضیح خواهیم داد.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید، غده ای کوچک به ابعاد 5 سانتی متر است. غده تیروئید دارای دو قسمت است. به هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید، هورمون های تیروئیدی می گویند. کار اصلی این هورمون ها، کنترل سرعت عملکرد‌های شیمیایی بدن است. هورمون های تیروئید، بر روی تمام بافت های بدن اثر گذاشته و بر روی متابولیسم بدن تأثیر می گذارند و میزان اکسیژن رسانی سلول ها را افزایش می دهند.
مقاله مرتبط: آشنایی با بیماری های غده تیروئید
علائم نارسایی غده تیروئید
معمولا کم کاری یا پرکاری تیروئید، منجر به بروز بیماری های مختلف می شوند و علائم متعددی را با خود به همراه خواهند داشت. در ادامه به معرفی علائم نارسایی غده تیروئید می پردازیم.
کاهش یا افزایش وزن
تغییر ناگهانی وزن، از شایع ترین علائم اختلال در تیروئید است. اضافه کردن وزن، نشانه کاهش هورمون های تیروئید بوده که به آن کم کاری تیروئید گفته می شود و ترشح بیش از اندازه هورمون تیروئید، کاهش وزن سریع را به همراه داشته و به آن، پر کاری تیروئید می گویند.
التهاب در گردن
تورم و بزرگ شدن گردن، از نشانه های بیماری گواتر است. هم چنین این تورم ممکن است بر اثر مشکلات دیگری در بدن باشد.
تغییر در ضربان قلب
هورمون های تیروئید، بر روی سرعت ضربان قلب تاثیر دارند. کسانی که کم کاری تیروئید دارند، ضربان قلب شان از حد معمول پایین تر است و پرکاری تیروئید هم ممکن است، ضربان قلب را افزایش دهد.
تغییر در روحیه و انرژی بدن
کم کاری تیروئید مشکلاتی نظیر احساس خستگی، تنبلی و یا افسردگی به همراه دارد. پر کاری تیروئید هم شامل مشکلاتی از قبیل اضطراب، اختلال در خواب، بی قراری و تحریک پذیری است. کم کاری و پر کاری تیروئید می توانند بدن انسان را از انرژی خالی کنند.
تغییر حالت چشم ها
در بیماری پرکاری تیروئید، چشم ها حالتی بیرون زده به خود می گیرد. این بیماری، گریوز نامیده می شود. تجمع بافت اضافی پشت چشم، عامل چنین حالتی است.
افزایش سرعت کار کردن شکمتان
پر کاری تیروئید به حرکت روده ها سرعت می بخشد. در طول روز، شکم چنین بیمارانی، بیش از یک بار کار می کند. کم کاری تیروئید هم، منجر به کند شدن سرعت حرکت روده ها شده و فرد یبوست را تجربه می کند.
اختلالات قاعدگی در خانم ها
تغییرات هورمونی می تواند نظم همه چیز را بهم بزند. در صورت ابتلا به کم کاری یا پر کاری تیروئید، چرخه قاعدگی می تواند بیشتر یا کمتر اتفاق بیافتد.
مقاله مرتبط: درباره غده تیروئید بیشتر بدانیم
تغییر در خلق و خو
پر کاری تیروئید با مشکلاتی مانند اضطراب، فوق العاده احساساتی شدن و حتی روانپریشی همراه است. کم کاری تیروئید هم با افسردگی و دوری از موقعیت های اجتماعی، مشکلات شناختی مانند فراموشی و یا کندی در یادگیری در ارتباط است.
نازک یا سخت شدن پوست
تیروئید بر روی پوست افراد هم تاثیرگذار است. در پرکاری تیروئید، شاهد تغییرات پوستی سریع تری هستیم و معمولا باعث نازکی و حساس شدن پوست می شود. در کم کاری تیروئید هم، پوست حالتی سخت به خود می گیرد. افزایش قرمزی صورت، دست ها و احساس رطوبت و گرما از دیگر علائم پرکاری تیروئید است. در حالی که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است پوستشان سرد و رنگ پریده باشد.
احساس گرما یا سرمای شدید
افرادی که کم کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول احساس سرما می کنند و پرکاری تیروئید منجر به تعریق شدید و بیزاری از گرما می شود.
ریزش مو
کم کاری و پرکاری تیروئید، باعث ریزش مو می شوند، البته پس از درمان تیروئید، موهای ریخته شده مجددا رشد می کنند.
غده تیروئید و تاثیر اضافه وزن بر عملکرد آن
هورمون های تیروئید، سوخت و ساز بدن را تنظیم و کنترل می کنند. پزشکان برای تشخیص وضعیت تیروئید هر فرد میزان متابولیسم پایه یا همان BMR او را اندازه گیری می کردند. بیمارانی که به کم کاری تیروئید مبتلا بودند، میزان متابولیسم پایینی داشتند. بر عکس، افراد مبتلا به پر کاری تیروئید، میزان متابولیسم پایه زیادی از خود نشان می دادند.
اگر تیرویید خیلی پرکار باشد، BMR فرد افزایش یافته و اگر فرد مقدار کالری مورد نیاز مطابق با افزایش میزان کالری مصرفی را برای ثابت نگه داشتن وزن تأمین نکند، کاهش وزن اتفاق می افتد.
تیروئید کم کار باعث مقداری افزایش وزن می شود. این افزایش وزن در افرادی که کم کاری تیرویید شدیدتری دارند، بیشتر است. کاهش میزان BMR در مبتلایان به کم کاری تیرویید نامحسوس تر از افزایش BMR در بیماران پرکاری تیرویید است.
غذاهایی که بر روی عملکرد غده تیروئید تاثیر گذارند
با توجه به پرکار بودن یا کم کار بودن غده تیروئید، مواد غذایی مختلفی برای آن در نظر گرفته می شود. در ادامه به معرفی این مواد غذایی می پردازیم.
مقاله مرتبط: مشکلات غده تیروئید در دوران بارداری
غذاهای مفید برای کم کاری تیروئید
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، در رژیم غذایی خود، بهتر است از میوه، سبزی و گوشت بدون چربی استفاده کنند. این مواد غذایی کم کالری بوده و منجر به سیر شدن افراد هم می شوند. این امر از چاقی و اضافه وزن نیز جلوگیری می کند. همچنین رژیم غذایی کم کاری تیروئید باید به اندازه کافی دارای ویتامین های D، C ، A، E و ویتامین های گروه B باشد. این ویتامین ها برای تولید هورمون های تیروئید ضروری هستند.
لازم به ذکر است، سویا ماده غذایی است که از جذب داروهای تیروئیدی جلوگیری می کند و به همین دلیل مصرف آن توصیه نمی شود.
غذاهای مفید برای پرکاری تیروئید
ماده معدنی ید، نقش مهمی در کارکرد غده تیروئید دارد. یک رژیم کم ید، سطح هورمون های تیروئید را کاهش می دهد. در این بین غذاهایی مانند نمک بدون ید، سفیده تخم مرغ، میوه های تازه و خشک شده، مغز های نمک سود نشده، نان های بدون نمک، پاپ کورن بو داده بدون نمک ید دار، سیب زمینی، عسل و مربا برای درمان بیماری پرکاری تیروئید مفید است.
منبع: وبسایت هایطب
